Ciąża to szczególny czas w życiu rodziny wywołujący mnóstwo pozytywnych emocji, ale stawiający także wiele wymagań, które mogą wywoływać wątpliwości i stres. Nowa sytuacja niesie wiele zmian. Dla kobiet to zmiany zarówno w zakresie wyglądu, jak i psychiki. W trakcie ciąży kobieta wkracza w nową rolę, rolę matki. Już od pierwszych dni ciąży kształtuje relację z dzieckiem. Co wpływa na relację matki i dziecka w tym okresie?
Relacja z dzieckiem
Niezwykle ważne w okresie ciąży jest nawiązanie relacji z dzieckiem. Już wtedy, gdy dziecko znajduje się w łonie matki kształtuje się więź i jest ona istotna dla rozwoju dziecka. Przywiązanie przejawia się przez wszystkie zachowania matki względem dziecka. W tym czasie ważna jest troska, zaangażowanie i oddanie dziecku. Jak można kształtować więź z dzieckiem, które jeszcze pozostaje w łonie matki?
Więź może być kształtowana poprzez wyobrażanie sobie dziecka i opieki nad nim oraz rozmyślanie nad wspólnymi zabawami i interakcjami. Przywiązanie wzmacnia mówienie do dziecka i przypisywanie dziecku konkretnych cech, zastanawianie się na tym, jak będzie wyglądało i w jaki sposób będzie się zachowywało. Dodatkowo relację między matką a dzieckiem wzmacniana emocjonalne przywiązanie, tzn. odpowiednie odżywianie, rozmowy na temat dziecka z innymi osobami i przygotowanie domu na przyjście dziecka na świat. Kształtowaniu więzi sprzyja także prawidłowa relacja między partnerami oraz wsparcie ze strony środowiska. To, co składa się na relację matki i dziecka to postrzeganie dziecka jako odrębnej istoty, mówienie do dziecka i kontaktowanie się z nim oraz przypisywanie mu cech. Oczywiście w trakcie trwania ciąży więź stale się pogłębia i wzmacnia.
Odporność psychiczna
Ciąża, w szczególności pierwsza, to nowy okres w życiu, do którego należy się przystosować. Przystosowaniu się do tej sytuacji może sprzyjać odporność psychiczna, ponieważ może wpływać na sposób postrzegania ciąży i porodu przez matkę. Odporność, czasem nazywana prężnością, polega na radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami krok po kroku, aż do osiągnięcia sukcesu. Prężność pomaga zachować zdrowie psychiczne, gdyż sprowadza się do poszukiwania nowych rozwiązań, dystansowania się do sytuacji trudnych oraz elastycznego dostosowania do zachodzących zmian. Odporność idzie w parze z optymizmem, energią życiową oraz poczuciem skuteczności i większym spokojem. Prężność psychiczna to znaczący czynnik w kształtowaniu więzi matki i dziecka. Umiejętność radzenia sobie w stresujących sytuacjach, która z niej wynika pomaga kobiecie dostosować się do do ciąży poprzez konstruktywne działanie. Pozytywne nastawienie pomaga skupić się na trudnościach i je rozwiązywać. Istotne jest przekonanie przyszłej matki, że jest w stanie poradzić sobie z nową sytuacją i nieprzyjemnymi emocjami. Pomocne w kształtowaniu więzi jest traktowanie sytuacji trudnych jako wyzwań, umiejętność mobilizacji oraz świadomość, że w trudnych sytuacjach potrafimy odnaleźć rozwiązanie.
Okres ciąży jest dla kobiet czasem wielu zmian. Jedne jest łatwiej zaakceptować, inne trudniej. Zmiany fizyczne mogą utrudniać poruszanie się, sen, pożycie seksualne, co u niektórych kobiet będzie wywoływać nieprzyjemne emocje i odczucia, jak lęk czy stres. To wszystko niewątpliwie ma wpływ na dziecko – na przebieg ciąży, rozwój płodu oraz siłę więzi między matką a dzieckiem. Więź z dzieckiem jest bardzo ważna i warto o nią dbać już w trakcie ciąży. Dodatkowo duże znaczenie w kwestii tego jak matka będzie postrzegać swoją sytuację ma odporność psychiczna. To właśnie odporność może wpływać na sposób, w jaki matka myśli o ciąży i porodzie, a więc także na sposób, w jaki kształtuje się więź między nią a dzieckiem.
Bibliografia:
- Pawlicka, P., Chrzan-Dętkoś, M., Lutkiewicz, K. Prężność psychiczna przyszłych matek oraz kolejność ciąży jako moderatory budowania więzi z nienarodzonym jeszcze dzieckiem. Uniwersytet Gdański.
Zdjęcia:
- Photo by Tai’s Captures on Unsplash: https://unsplash.com/@taiscaptures
