Istnieje wiele różnych możliwości rozwoju osobistego. Opcji jest tak wiele, że łatwo się w tym wszystkim pogubić. Aby uzyskać jak najlepsze efekty, powinniśmy dostosować metodę rozwoju do naszej sytuacji i potrzeb. Co zatem wybrać?

Warsztaty rozwoju (warsztaty terapeutyczno-rozwojowe)

Warsztaty rozwojowe lub terapeutyczno-rozwojowe to spotkania odbywające się w formie grupowej i mające charakter rozwojowy. Ukierunkowane są na indywidualną pracę nad samym sobą w sytuacji i kontekście grupowym. Mają na celu motywowanie i inspirowanie do odkrywania i poznawania siebie, a także zdobywanie wiedzy i umiejętności. Warsztaty rozwoju poszerzają horyzonty i przygotowują do zmiany oraz pomagają w jej osiągnięciu. Od szkoleń odróżnia je sposób przekazywania wiedzy; nie są to „suche fakty” lecz poznawanie siębie poprzez działanie, ‘ćwiczenia’ w parach, rozmowę. Na warsztatach rozwoju główny nacisk kładziony jest na samorozwój i nabywanie oraz wzmacnianie umiejętności. Na warsztatach terapeutyczno-rozwojowych można oczekiwać bardziej pogłębionej pracy z elementami psychoterapii.

Jakich efektów można się spodziewać po warsztatach rozwojowych lub terapeutyczno-rozwojowych? Przede wszystkim: lepsze poznanie samego siebie i swoich sposobów funkcjonowania, odnalezienie własnych zasobów i mocnych strony oraz zrozumienie przyczyn własnych trudności. Dodatkowo udział w warsztatach będzie zwiększał energię i motywację do działania, a także wpływał korzystnie na samoocenę przez podnoszenie jej i wzmacnianie. Można oczekiwać także poprawy w zakresie komunikacji i kontaktów z innymi ludźmi oraz zmiany własnego funkcjonowania. W zależności od tematyki spotkań, efekty będą się od siebie nieco różniły. 

Udział w warsztatach rozwojowych i terapeutyczno-rozwojowych może być jednorazowym doświadczeniem lub uzupełnieniem psychoterapii.

Warsztaty dla par

Warsztaty dla par to spotkania o charakterze rozwojowym przeznaczone dla par poszukujących możliwości poprawy ich relacji. W zajęciach mogą wziąć udział pary małżeńskie i osoby pozostające w nieformalnych związkach partnerskich. Spotkania odbywają się w grupie, której członkami są pary. Zajęcia są prowadzone przez specjalistów. Dają możliwość zwiększenia wiedzy i umiejętności niezbędnych do poprawy funkcjonowania związku. Podobnie jak w przypadku warsztatów rozwoju i terapeutyczno-rozwojowych, warsztaty dla par należy odróżnić od szkoleń o tematyce związków, gdyż przekazują one minimum teorii, przy maksimum informacji praktycznych. Zawierają elementy edukacyjne, ale największy nacisk kładą na praktykę. Ważnym elementem spotkań jest ćwiczenie zdobywanej wiedzy i umiejętności.

Jakich efektów można się spodziewać po warsztatach dla par? Bardzo cennym doświadczeniem jest obserwacja funkcjonowania innych par, ponieważ dzięki temu można uświadomić sobie mechanizmy funkcjonujące we własnym związku i zrozumieć co doprowadza do kryzysu. To zrozumienie jest podstawą do wypracowania nowych sposobów zachowywania się wobec siebie i bycia ze sobą w związku. Pary mogą liczyć na to, że zdobędą umiejętności radzenia sobie z trudnościami, które pojawiają się w związku oraz nauczą się jak w dojrzały sposób budować relacje partnerskie.

Udział w warsztatach dla par może być jednorazowym doświadczeniem lub początkiem cyklu spotkań. Można także potraktować warsztaty jako uzupełnienie pracy terapeutycznej (terapii dla par).

Grupa wsparcia

 Spotkania grupy wsparcia mają charakter pomocowy. Odbywają się cyklicznie, minimum raz w miesiącu. Grupy mogą być otwarte lub zamknięte. W przypadku grup otwartych członkowie mogą dołączyć w trakcie i zakończyć udział w dowolnym momencie. W przypadku grup zamkniętych wszyscy członkowie są ze sobą od początku do końca trwania grupy.

Członkowie grupy spotykają się ze względu na łączącą ich cechę. Mają możliwość dzielenia się własnym doświadczeniem i czerpania z doświadczeń innych członków. Grupy wsparcia pomagają odnaleźć się swoim członkom w życiu codziennym, poprzez wzbudzanie poczucia, że nie jest się samemu ze swoim problemem. Pomocą jaką świadczą grupy jest zazwyczaj wsparcie, porady, wskazówki i informacje. Ponadto bardzo korzystna jest sama możliwość podzielenia się z grupą własnymi przeżyciami i emocjami. Spotkania grupy wsparcia przynoszą ulgę, ponieważ umożliwiają pozbycie się nieprzyjemnych emocji wynikających z sytuacji problemowej.

Terapia grupowa

 Spotkania odbywają się w grupie, jednak w przeciwieństwie do szkoleń, treningów interpersonalnych oraz grup otwarcia mają charakter typowo terapeutyczny. Grupy można podzielić na krótko- i długoterminowe. W obu przypadkach praca terapeutyczna jest systematyczna. Spotkania najczęściej są 1,5-2 godzinne i odbywają się raz w tygodniu. Przed przyjęciem do grupy odbywa się spotkanie z prowadzącym psychoterapeutą, który kwalifikuje do grupy. Często kierunek i cel do realizacji określa uczestnik terapii.

Terapia ma pewne punkty wspólne z grupą wsparcia. Uczestnicy rozmawiają ze sobą, poruszają ważne tematy i są skoncentrowani na emocjach. Mogą dzielić się wszystkimi tematami i otrzymywać wsparcie grupy. Jednak terapia grupowa jest prowadzona przez jednego lub dwóch psychoterapeutów, którzy pomagają zrozumieć i pogłębić wprowadzone wątki, pomagają zrozumieć zaistniałe sytuacje oraz, jeśli zajdzie taka potrzeba, ‘moderują’ interakcje pomiędzy uczestnikami. Podczas terapii grupowej uczestnicy mają możliwość przepracowania problemów, co jest korektywnym doświadczeniem i ma pozytywny wpływ na członków terapii, odnajdują siebie i pozbywają się poczucia osamotnienia w swoich trudnościach.

Terapia grupowa będzie odpowiednia dla osób, które mają trudności w kontaktach z ludźmi i czują się odrzuceni i samotni oraz często wchodzą w konflikty z innymi. Powodem cierpienia jest zwykle sposób wchodzenia w relacje społeczne. Podczas terapii grupowej można liczyć na to, że człowieka pozna się lepiej, nauczy rozpoznawać swoje emocje, nazywać je i wyrażać bez oceniania, pozostając w pozytywnych relacjach. Dowie się, jakie emocje wywołują u niego zachowania innych ludzi i pozna swój „wzór zachowania” w kontaktach społecznych. Mechanizm działania terapii grupowej opiera się na tym, że podczas spotkań prędzej czy później zaczynamy się zachowywać tak, jak podczas codziennych sytuacji. Sytuacje pojawiające się podczas spotkań grupowych przeżywamy w podobny sposób jak sytuacje codzienne, z tą różnicą, że podczas terapii grupowej dochodzi do refleksji nad tym, jak nasze zachowanie wpływa na innych i jak faktycznie zachowanie innych wpływa na nas.

Grupa otwarcia

Grupa otwarcia jest formą treningu interpersonalnego. Oparta jest na procesie grupowym, a udział prowadzących jest znikomy. Czas trwania grupy otwarcia to zwykle kilka dni. Grupy odbywają się w formie wyjazdowej, ponieważ ma to najlepszy wpływ na przebieg całego doświadczenia. Ważne, aby członkowie grupy nie znali się wcześniej, gdyż to zakłóciłoby proces grupowy.

Podstawą pracy są tutaj kontakty społeczne. Podczas spotkań członkowie doświadczają wielu emocji i kontaktują się z samym sobą oraz grupą i jej poszczególnymi członkami. W początkowej fazie, kiedy uczestnicy się jeszcze nie znają, grupa otwarcia przypomina codzienną sytuację społeczną. Uczestnicy rozmawiają o sobie i przedstawiają się. Dzielą się informacjami na swój temat i mówią o tym, co ich skłoniło do przyjazdu na grupę. Z czasem buduje się atmosfera zaufania i poruszane są głębsze i bardziej poważne, a nawet intymne tematy, o których nie mówi się na co dzień. Porusza się przede wszystkim temat samej sytuacji grupowej. Mówi się o tym, co się dzieje w grupie. Jakie emocje i przemyślenia wzbudzają w nas poszczególne reakcje ludzi.

Grupa oparta jest na informacjach zwrotnych o tym, w jaki sposób się zachowujemy i jak to wpływa na innych ludzi. Poznajemy nasze nieuświadomione dotychczas motywy działania. Dowiadujemy się także jak zachowania i reakcje innych ludzi wpływają na nas i na nasze emocje. Zdobywamy informacje o tym, jakimi jesteśmy ludźmi i jak się czujemy sami ze sobą. Możemy dowiedzieć się jaki jest nasz sposób nawiązywania relacji i z czego on wynika. Możemy stać się bardziej świadomi sposobu budowania relacji społecznych, co pozwala poczuć się za nie odpowiedzialnym i zmieniać je w pożądanym kierunku.

Udział w grupie otwarcia może być zamkniętym doświadczeniem, a także inspiracją do kontynuowania pracy nad sobą w formie psychoterapii.

Trening interpersonalny

 Trening nie jest formą terapii, jest przeznaczony dla osób poszukujących możliwości rozwoju. Może odbywać się w formie grupy otwarcia. Trening jest doświadczeniem jednorazowym, w przeciwieństwie do cyklicznych spotkań np., grupy wsparcia czy terapii grupowej. Czas treningu interpersonalnego to kilkanaście-kilkadziesiąt godzin, zwykle są to treningi weekendowe.

Treningi odbywają się w małej grupie (ok.10-14 osób). Istotą jest nauka oparta na doświadczeniach interpersonalnych pojawiających się w toku procesu grupowego, czyli nawiązywania wzajemnych relacji społecznych. Nie ma tutaj miejsca na naukę w formie wykładów i przyswajania teorii. Na przebieg nauki mają wpływ interwencje prowadzących oraz informacje zwrotne przekazywane sobie wzajemnie przez uczestników. Bardzo cenna jest możliwość uczenia się poprzez testowanie nowych zachowań w bezpiecznych warunkach podczas treningu oraz poznania siebie z zupełnie nowej strony. Doświadczenie jest wyjątkowe i niezwykle rozwojowe, ponieważ dynamika relacji podczas treningu jest niepowtarzalna.

Jakich efektów można się spodziewać po udziale w treningu interpersonalnym? Przede wszystkim poprawy umiejętności komunikowania się, wyrażania swoich uczuć, potrzeb, mówienia szczerze o swoich przemyśleniach. Trening realizuje także cele związane z nauką poszukiwania i przyjmowania wsparcia oraz udzielania go. Ponadto, dzięki udziale w tej niespecyficznej sytuacji społecznej, możemy poznać metody rozwiązywania konfliktów oraz zwiększyć wiedzę o tym jak sami funkcjonujemy w grupie i jak w ogóle funkcjonują grupy społeczne. Dodatkowe efekty, na które możemy liczyć to większa akceptacja siebie i większa elastyczność działania.

Szkolenia

Szkolenia odbywają się w grupach i są przeznaczone dla osób, które chcą zwiększyć wiedzę i umiejetności w pewnym ustalonym zakresie. Długość trwania szkoleń bywa różna – od kilku godzin do szkoleń podzielonych na kilka dni. Szkolenia są metodą podnoszenia kompetencji i kwalifikacji zawodowych. Z punktu widzenia pracownika poszerzają horyzonty i sprzyjają samorealizacji. Nieco różnią się od warsztatów rozwojowych, gdyż są ukierunkowane na zdobywanie wiedzy, poznawanie nowych metod pracy, nabywanie nowych umiejętności, potrzebnych do pracy. Co ważne, szkolenia powinny odbywać się w odpowiedniej atmosferze wzajemnego szacunku i współpracy.

• Szkolenia umiejętności miękkich

Szkolenia, które są ukierunkowane na rozwój umiejętności miękkich. Kompetencje miękkie to wszystkie związane z funkcjonowaniem wśród ludźi – np. umiejętność nawiązywania i prowadzenia rozmowy, odmawianie, proszenie, zadawanie pytań, przekazywanie informacji, delegowanie obowiązków. To także umiejętność motywowania siebie, reagowania w sytuacjach stresowych i radzenia sobie ze stresem oraz organizowania sobie czasu i własnej pracy. Umiejętności miękkie przydają się w każdej pracy zawodowej oraz w życiu codziennym. Kompetencje są bardzo ważne, a często zaniedbywane, ponieważ w trakcie edukacji zwykle poświęca się im zbyt mało czasu.

• Szkolenia z komunikacji

Szkolenia ukierunkowane stricte na zwiększanie umiejętności w zakresie komunikowania się z innymi ludźmi. Polegają one na zwiększaniu wiedzy zarówno w kwestii komunikacji werbalnej, jak i niewerbalnej. Podczas szkoleń można dowiedzieć się o tym jak mówić, aby się dogadać i jak skutecznie słuchać, aby zrozumieć rozmówcę.

Nieograniczone możliwości rozwoju osobistego

 Można wybierać spośród wielu możliwości rozwoju. Grupy otwarcia i treningi umiejętności interpersonalnych opierają się na kontaktach społecznych i mają służyć poprawie relacji interpersonalnych. Szkolenia są metodą ukierunkowaną na zdobywanie wiedzy i podnoszenie kwalifikacji. Warsztaty ukierunkowane są stricte na samorozwój oraz zdobywanie i wzmacnianie umiejętności. Grupa wsparcia jest metodą pomocową, opartą na wymianie doświadczeń. Podczas terapii grupowej również dochodzi do wymiany doświadczeń, jednak spotkania mają charakter terapeutyczny, a nie jedynie pomocowy. Wybór odpowiedniej metody pracy to bardzo ważna decyzja. W razie trudności zawsze można skorzystać z pomocy profesjonalisty, który doradzi metodę najbardziej dla nas odpowiednią.

Link:

1. https://mojapsychologia.pl/artykuly/3,rozwoj_osobisty/269,przewodnik_po_rozwoju_osobistym_cz_1.html
2. https://mojapsychologia.pl/artykuly/3,rozwoj_osobisty/270,przewodnik_po_rozwoju_osobistym_cz_2.html

Zdjęcia:

1. Photo by pine watt on Unsplash: https://unsplash.com/@pinewatt