Na przestrzeni lat zmieniał się sposób realizowania ról społecznych i rodzinnych. Współczesne role matki mogą odbiegać od tradycyjnego ideału na tyle, aby być postrzegane jako zagrożenie dla ładu społecznego. W jaki sposób kobiety dziś odnajdują się w roli matki? Czy spełniają oczekiwania społeczeństwa?

Wzór macierzyństwa

 W procesie realizowania roli matki duże znaczenie odgrywa idealizowanie macierzyństwa. Idealizowanie polega na okazywaniu miłości i szacunku, kiedy czuje się zarówno miłość, jak i nienawiść, przy czym nienawiść pozostaje w nieświadomości. W tym kontekście miłość jest sztucznie odłączona od nienawiści, która jest jej częścią. Idealizowane macierzyństwo jest wyznacznikiem roli matki dla kobiet. Ułatwia realizowanie tej roli, bo pokazuje jakie zachowania są społecznie akceptowalne. Wpływa na to, jakie decyzje podejmują matki i jak się zachowują. Kształtuje nawet tożsamość matek. Według tego spojrzenia rola matki to wyjątkowe doświadczenie, które daje niezwykłą radość i zaczyna się już od chwili poczęcia dziecka. Dobra matka to ta, która jest cierpliwa i życzliwa, a także całkowicie oddana macierzyństwu, podporządkowana dziecku i opiece nad nim, pełna poświęcenia oraz emocjonalnie zaangażowana. Dodatkowo kochająca swoje dziecko bezwarunkowo i przedkładająca potrzeby dziecka nad własne. Dobra matka nawiązuje silną więź z dzieckiem, a także potrafi radzić sobie w sposób spokojny i pogodny z wszelkimi niedogodnościami, takimi jak zmęczenie, brak snu i brak czasu dla siebie.

Zła matka

 Dzieciństwo jest postrzegane jako kluczowe w rozwoju człowieka, stąd też symbol matki jest stale wzmacniany, a wymogi rosną. Od matek wymagane jest poświęcenie. Jednak nie każda kobieta może być dobrą matką (idealną), gdyż w tej ideologii często wiąże się to z rezygnacją z siebie i pozostawaniem w domu, dla dobra dziecka. Przy takim wzorcu „dobrej matki” bardzo łatwo zostać „złą matką”. Społeczeństwo kontroluje i ocenia matki. Te kobiety, które nie sprostają oczekiwaniom są traktowane jako „złe matki” i obwiniane (zjawisko mother-blaming) za to, że nie wywiązują się z zdań społecznych. Mogą to być matki, które wychowują dzieci samotnie i nie żyją w tradycyjnej rodzinie, korzystające z pomocy społecznej, imigrantki. Jednak stygmatyzacja może dosięgnąć nie tylko rodziny w trudnej sytuacji. Może dotyczyć także kobiet pracujących, które nie oddały się całkowicie macierzyństwu. Aby sprostać standardom kobiety powinny perfekcyjnie zajmować się opieką nad dzieckiem, dbać o dom, zarządzać budżetem, osiągać sukcesy w pracy, realizować się w roli żony oraz córki, a przy tym zawsze dobrze wyglądać i mieć dobry humor.

Wzorzec idealnej matki jest dla wielu kobiet nieosiągalny. Kobiety, które nie realizują standardów idealnego macierzyństwa i nie podporządkowują swojego życia roli matki są obwiniane przez społeczeństwo. Dla matek jest to bolesne i krzywdzące. Często same obarczają się za to winą. Trudno zaakceptować, że jest się „złą matką”. Na przestrzeni lat możliwe było wypracowanie tak kategorycznego wzoru „dobrej matki”, czy zatem możliwe jest mniej surowe ocenianie matek? Czy matka, która jest przez społeczeństwo uznana za „złą matkę” może być przez swoje dzieci kochana?

Link: https://mojapsychologia.pl/artykuly/4,dzieci_wychowanie/266,jestem_zla_matka.html

Bibliografia:

• Kudlińska, I. (2011). Społeczne konstruowanie roli (złej) matki – na przykładzie badań nad bezradnością opiekuńczo-wychowawczą w: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica nr 39.